BESKIDY

Beskid Śląski to najbardziej na zachód wysunięta partia pasma górskiego Beskidów Zachodnich w polskich Karpatach. W rejonie Bielska-Białej znajduje się jego część eksponowana ku północy w postaci grzbietu Klimczoka (1117 metrów n.p.m.) z pasma Baraniej Góry (Wiślańskiego). Grzbiet ten tworzy charakterystyczny, widoczny z daleka łańcuch górski, o mocno wypiętrzonych stokach północnych, wyrastający ponad Pogórze Śląskie. Na ich kształt miały wpływ dwa zlodowacenia jakie objęły ziemie polskie, a których południową granicą stały się wspomniane stoki.Najstarsze zlodowacenie tzw. krakowskie dotarło nawet do tzw. Bramy Wilkowickiej (420 metrów n.p.m.), która wypełniona wąską doliną rzeki Białej oddziela Beskid Śląski od Beskidu Małego. Grzbiet Klimczoka charakteryzują łagodne kopiaste formy szczytów, silne nachylenie stoków porozcinanych głębokimi dolinami licznych strumieni i potoków oraz wąwozy i wycięcia erozyjne dawnych potoków górskich. Zbudowany jest z odpornych na wietrzenie piaskowców godulskich i istebniańskich przedzielonych warstwami łupków czyli fliszu beskidzkiego. W Beskidzie Ślaskim panuje klimat górski, który charakteryzują niższe temperatury wraz ze wzrostem wysokości, bardzo silne wiatry, zwłaszcza zachodnie i południowe w okresie jesieni i wiosny (wiatry halne) oraz zachodnie wiatry deszczowe, które powodują, że rejon ten otrzymuje największe opady w Beskidach 1200-1500 mm rocznie. Długo zalega śnieg - w partiach szczytowych do połowy maja. Szata roślinna niezbyt bogata - przeważa las świerkowo-jodłowy z domieszką buka. Nie jest to las pierwotny, a zasadzony ręką ludzką w 2 połowie XIX wieku (z małymi wyjątkami) po długim okresie intensywnego wyrębu lasów dla celów przemysłowych. Pierwotnie Beskid Śląski pokryty był lasem mieszanym, bukowo-jodłowym z domieszką jaworu, jesionu, klonu, dębu, lipy, świerka i modrzewia. Ze zwierząt dzikich liczne są tu jelenie, sarny, dziki. Las beskidzki ma nie tylko ogromne znaczenie rekreacyjne, ale przede wszystkim ekologiczne dla miasta, stanowiąc jego "zielone płuca". Beskid Śląski należy do najlepiej zagospodarowanych regionów górskich w Polsce.
Wychodząc na Szyndzielnię od strony Bielska-Białej spotykamy obszerną polanę Pod Dębowcem (507 metrów n.p.m.). Warto na niej zauważyć tzw. Kamień Seniora postawiony na miejscu, gdzie w 1858 roku zmarł bielski ks. senior Józef Schimke oraz drewniany krzyż poświęcony w 1947 roku żołnierzom AK walczącym w Beskidach. Polanę wieńczy schronisko PTTK pod Dębowcem (520 metrów n.p.m.). Jest to najstarsze z istniejących schronisk w Beskidzie Śląskim, założone w 1895 roku przez niemieckie towarzystwo turystyczne Beskidenverein z Bielska w pochodzącej z połowy XIX wieku gajówce ks. Sułkowskich. Towarzystwo to znane z szowinistycznego stosunku do Polaków starało się wszelkimi sposobami zgermanizować Beskidy (np. w nazewnictwie), zahamować rozwój turystyki polskiej. Spod schroniska roztacza się piękny widok na miasto. W zimie polana jest popularnym miejscem uprawiania sportów zimowych (wyciąg orczykowy).
Powyżej Sahary (dawny zjazd slalomowy długości 750 metrów) znajduje się Szyndzielnia (1026 metrów n.p.m.) - szczyt który wyraźnie góruje nad południowymi przedmieściami Bielska-Białej. Stanowiąc wysunięty najbardziej na północ bastion Beskidu Śląskiego. W bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji miejskiej wyrasta więc szczyt o wysokości ponad 1000 metrów n.p.m., dając mieszkańcom Bielska-Białej szansę bezpośredniego kontaktu z prawdziwie górską przyrodą nawet w ramach popołudniowego spaceru. Stąd też wielka popularność Szyndzielni, spotęgowana jeszcze uruchomieniem w 1953 roku linowej kolejki gondolowej pod jej szczyt (trasa długości 1920 metrów, różnica poziomów 451 metrów).
Z prawej strony grzbietu Szyndzielni rozciąga się rezerwat przyrody Stok Szyndzielni o powierzchni 55 ha z zachowanym 100-150 letnim lasem bukowym z domieszką jodły, świerku, jaworu, klonu z paprociami i naparstnicą, a więc lasem zbliżonym w składzie i wyglądzie do pierwotnego lasu beskidzkiego usytuowanego w granicy dolnego i górnego regla.
Schroniko PTTK na Szyndzielni WIECEJ... położone jest na wysokości 1001 metra n.p.m. Schronisko to wybudował w 1897 roku. Bielski oddział Beskidenverein. Był to pierwszy niemiecki obiekt tego typu w Beskidzie Śląskim - monumentalną architekturą bardziej nawiązywał do bawarskich schronisk niż do miejscowych tradycji budowlanych. Służył nie tylko bielskim turystom aż do II wojny światowej, kiedy został zajęty przez Wehrmacht na koszary. Budynek uszkodzony pociskami artyleryjskimi w czasie walk w 1945 roku znalazł się w stanie totalnej ruiny i dewastacji. Przejęty pow wojnie przez PTT został sukcesywnie odbudowany i już w czerwcu 1945 roku przyjął pierwszych turystów. W obecnym kształcie funkcjonuje po modernizacji w latach 70-tych. Schronisko dysponuje 80 miejscami noclegowymi.
Klimczok (1117 metrów n.p.m.) WIĘCEJ... jest to główny, najwyższy szczyt całego pasma, drugi obok Szyndzielni jeśli chodzi o popularność wśród turystów przybywających tu od strony Bielska-Białej i Szczyrku ze względu na bliskie położenie.
Schronisko PTTK pod Klimczokiem jest pierwszym drewnianym schroniskiem powstałym na tym miejscu już w 1867 roku. Założone przez dzierżawcę dóbr Łodygowickich Primarersiego było nazywane "Klementynówka" od imienia jego żony. Budynek ten uległ spaleniu w 1895 roku. W 1913 roku wzniesiona została przez Beskidenverein obecna budowla, należąca współcześnie do najczęściej odwiedzanych schronisk beskidzkich.
Beskid Mały jest to następny w kierunku wschodnim po Beskidzie Śląskim człon Beskidów Zachodnich w polskich Karpatach. W rejonie Bielska-Białej znajduje się jego zachodnia część w postaci Magurki (z najwyższym szczytem Beskidu Małego Czuplem 933 metrów n.p.m.) i grzbietu Hrobaczej Łąki (828 metrów n.p.m.) przedzielonych przełęczą Przegibek (663 metry n.p.m.). Grzbiety te tworzą wygięty za zachód łuk. Podobnie jak w przypadku Beskidu Śląskiego stoki północne Beskidu Małego są mocno wypiętrzone ponad Pogórze Śląskie, tworząc charakterystyczny, widoczny z daleka wał groni. Od zachodu ogranicza oba grzbiety Brama Wilkowicka (420 metrów n.p.m.) z doliną rzeki Białej, od wschodu dolina rzeki Soły, która zarazem dzieli Beskid Mały na dwie części. Rzeźba terenu podobna do Beskidu Śląskiego, z kopulastymi formami szczytów, zbudowanych głównie z piasków godulskich. Klimat nieco łagodniejszy, mniejsza wysokość powoduje większe nasłonecznienie i krócej utrzymuje się na wiosnę śnieg. Mniejsze są także opady (1000-1200 mm rocznie). Szata roślinna uboga, ze zdecydowaną przewagą lasu świerkowego, posadzonego już ręką ludzką na przełomie XIX i XX wieku. Grzbiet Magurki stanowi od połowy XIX wieku popularny wśród mieszkańców Bielska-Białej teren rekreacyjno-wypoczynkowy. Na Hali Magurskiej (912 metrów n.p.m.) położone jest schronisko PTTK imienia profesora Józefa Grzybowskiego (1884-1954, bielski działacz turystyczny). Jego budynek pochodzi z 1913 roku i wzniesiony został na miejscu poprzedniego, spalonego schroniska z 1903 roku przez niemieckie towarzystwo turystyczne "Beskidenverein". Ze szczytowej hali roztacza się wspaniały widok na Beskid Śląski (grzbiety Klimczoka i Skrzycznego), fragment Kotliny Żywieckiej, Beskid Mały (grzbiet Hrobaczej Łąki, pasmo Zasolskie) i położone w dole Jezioro Międzybrodzkie. Niedaleko od schroniska znajduje się jedyna w beskidzie Małym jaskinia (szczelinowa) o długości 35 metrów zwana Wietrzną Dziurą lub Smoczą Jamą. Schronisko PTTK na Magurce jest ważnym węzłem szlaków w Beskidzie Małym.