NAZWA MIASTA

Zapisywana z dywizem nazwa Bielsko-Biała powstała przez zestawienie nazw Bielska i Białej (Krakowskiej), które w 1951 r. utworzyły jeden organizm miejski. Odmienia się oba człony (Bielska-Białej, Bielsku-Białej). Błędna jest dość popularna, głównie w mediach, odmiana "Bielsko-Białej". Etymologia nazwy Bielsko najprawdopodobniej wywodzi się od rzeki Białej, której nazwa pochodzi od przymiotnika biały. Określał on ogólne wrażenie barwy wody – białej, czyli jasnej i czystej. Niektórzy badacze nazwę miasta wiążą również z bieleniem płótna, co jest jednak wątpliwe ze względu na to, że w XIII w. Bielsko nie było jeszcze ośrodkiem tkackim ani sukienniczym. Od rzeki zapożyczyła nazwę także osada, a następnie miasto Biała. Nazwa Bielsko została utworzona za pomocą przyrostka –sko, natomiast Biała ponowiona z nazwy rzeki. Po raz pierwszy łacińska nazwa "Bielici", którą często utożsamia się z Bielskiem pojawiła się w dokumencie biskupa wrocławskiego z 1284 r. Najwcześniejsze zapisy nazwy Bielska w postaci zniemczonej można czytać jako Bielica: zu Bilitz (1312), Belicz (1420). Później pojawiły się również nazwy słowiańskie: w Bilsku (1420), na Bielsku (1465), miasta Byelska (1525), in oppido Bilsko (1652). Od XIX w. występowała już tylko jedna nazwa niemiecka – Bielitz i jedna czeska – Bílsko. W języku polskim natomiast istniały liczne oboczności: jeszcze na początku XX w. na równi z Bielsko występowały Bielsk, Bilsko i Bilsk. Ostatecznie nazwa Bielsko została uregulowana dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym. Procesowi latynizacji ani germanizacji nie uległa polska nazwa Białej – niem., łac. Biala, czes. Bělá. W języku wilamowskim, używanym w okolicach niedalekich Wilamowic, miasto nazywane jest Byłc-Bejł. W XX w. wykształciły się niestosowane wcześniej obcojęzyczne nazwy Bielska-Białej, m.in. japońskie ビェルスコ＝ビャワ (Byerusoko-Byawa), śląskie Bjelsko-Bjouo i łotewskie Beļsko-Bjala.