KOŚCIÓŁ ŚW. BARBARY

Najważniejszym zabytkiem dzielnicy Bielska-Białej - Mikuszowic Krakowskich jest położony w pobliżu rzeki drewniany kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem świętej Barbary z 1690 roku. Jest to rzadki już na Podbeskidziu przykład dawnego wiejskiego budownictwa sakralnego o cechach śląsko-małopolskich. Stanął na miejscu poprzedniej świątyni z 1455 roku, która leżała po stronie śląskiej wskutek innego do XVII wieku biegu koryta Białej. Kościół zbudowany na zlecenie proboszcza łodygowickiego Urbana Kupiszowskiego przez wiejskiego cieślę Piotra Piotrowskiego z modrzewiowego drewna i poświęcony w 1692 roku.Składa się z małej, prawie kwadratowej nawy, sześciobocznego prezbiterium i zakrystii od strony wschodniej, konstrukcji zrębowej, oszalowanej, pokrytej spadzistym, dwuczęściowym dachem gontowym oraz otoczonej zamkniętymi sobotami. Drewniana, przysadzista wieża dobudowana została w 1851 roku przez cieślę Walentego Fijaka i podwyższona w 1870 roku przez dodanie pozornej izbicy, baniastego hełmu z galeryjką i iglicą. Wokół budowli cmentarz otoczony belkowym ogrodzeniem z 1748 roku z kilkoma polskimi nagrobkami z XIX wieku, między innymi szlacheckiej rodziny Międzybrodzkich. Najcenniejsze jest wszakże wnętrze Kościoła pokryte barokowymi malowidłami ściennymi wykonanymi przez malarza Johanna Mentila z Bielska w 1723 roku. Polichromia utrzymana w żywych, pastelowych kolorach przypominających desenie starych gobelinów, składa się z motywów pilastrów jońskich, postaci Apostołów dzielących rytmicznie ściany na szereg pól. W nich scenki z legendy o świętej Barbarze: w prezbiterium - Ochrzczona przez świętego Jana, Odrzucenie starających się o rękę, Odnalezienie kryjówki
Barbary i ukaranie, Chłost; w nawie - Chrystus nawiedza Barbarę w więzieniu, Powtórne męczeństwo, Barbara w wieku dziecięcym i Ścięcie. Scenki podpisane są w języku polskim. Na pułapie barokowe apoteozy - w nawie świętej Barbary, w prezbiterium świętej Trójcy. Wszystkie przedstawienia otacza finezyjna dekoracja roślinna a całość nosi wyraźne piętno wpływów zorientalizowanej sztuki polskiej. Na ołtarzu głównym z 1 połowy XVIII wieku o cechach barokowych ustawiona kopia słynnego gotyckiego "tryptyku z Mikuszowic" z około 1470 roku ze scenami "Rozesłanie Apostołów" oraz z Dziejów Apostolskich (m.in. Ze słynną "Ucieczką świętego Pawła z Damaszku"). Po bokach 2 figury Ewangelistów z XVIII wieku. Ołtarze boczne także barokowe z XVIII wieku - w lewym piękna rzeźba gotycka Madonny z Dzieciątkiem z około 1430 roku, z charakterystycznymi miękko podkreślonymi fałdami sukni, w prawym obraz świętej Barbary z ołtarza głównego z XVII / XVIII wieku. Chór muzyczny rozbudowany w XIX wieku, organy z 1895 roku ze Lwowa. Zabytkowe wyposażenie uzupełniają jeszcze ludowe stacje Męki Pańskiej z XIX wieku. Kościół był filią parafii w Łodygowicach. W wyniku konfliktu z proboszczem o dziesięciny władze kościelne wystawiły go w 1796 roku na licytację. Wykupiony przez chłopów z Mikuszowic i okolicznych wiosek był odtąd filią parafii w Wilkowicach, od 1965 roku parafialny.
Przy cmentarzu urokliwa polichromowana kamienna figura Chrystusa Nazareńskiego z 1846 roku na słupie.