KATEDRA ŚW. MIKOŁAJA

Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem świętego Mikołaja wzniesiony w latach 1443-47 w stylu gotyckim przez ks. Cieszyńskiego Wacława I na miejscu przypuszczalnie stojącego tu od chwili założenia miasta drewnianego kościółka otoczonego cmentarzem - filii w parafii w Bielsku - wsi. Budowa kościoła św. Mikołaja łączy się z przeniesieniam parafii do miasta, a patron nowej świątyni stał się zarazem patronem Bielska. Kościół w latach 1559-1630 zamieniono na zbór luterański, a potem przywrócono go katolikom. Spalony w 1659 roku i następnie przebudowany sumptem pana bielskiego Gottlieba Sunnegha, był miejscem pochówków tej rodziny. W 1682 roku został obrabowany przez powstańczy oddział węgierski, który zabił przed kościołem proboszcza Krzysztofa Buriona. Zniszczony pożarem w 1750 roku, kiedy to piorun stopił dzwon, zegar wieżowy i spalił dach, odbudowany został w latach 1751-1756. W 1780 roku zlikwidowano otaczający go cmentarz. Ponownie spalony podczas pożaru miasta w 1808 roku. Pożar ten, jak i następne w 1836 i 1860 roku przetrwała szczęśliwie kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej z łaskamisłynącym obrazem (kopią z XVII wieku przywiezioną przez pułkownika Teodora Sułkowskiego - ojca Józefa, adiunkta Napoleona Bonaparte). Kaplica ta znana jest także z nabożeństw polskich, jakie odprawił w niej na początku XX wieku sławny ks. Stanisław Stojałowski, wielki obrońca polskości Bielska i Białej, o czym wspomina pamiątkowa tablica. W latach 1909-10 dokonano według projektu architekta wiedeńskiego Leopolda Bauera gruntownej przebudowy świątyni przez rozszerzenie nawy i wzniesienie neoromańskiej fasady od strony zachodniej z nową wysoką wieżą (61 metrów) zwieńczoną kilkoma kondygnacjami widokowych loggii (na wzór wież włoskich). Wieża stała się charakterystyczną, najwyższą wówczas budowlą Bielska.Obecnie świątynia - podniesiona w 1992 roku do godności katedry, wielokrotnie przebudowywana, przedstawia mieszankę stylów. Korpus dwuczęściowy: część niższa gotycko-barokowa z przyporami i tablicą epitafijną dwójki dzieci na ścianie zewnętrznej apsydy - zapewne dziewcząt z rodu Sunneghów z końca XVI wieku; wyższa część wraz z wieżą z lat 1909-10 w stylu neoromańskim z wpływami secesji, wyposażona w wielki, stylizowany portal z medalionami 12 Apostołów. Nad portalem kamienne figury świętego Mikołaja, Jadwigi Śląskiej i Jana Nepomucena. Wnętrze kościoła ostatnio odnowione, z nowym ołtarzem głównym (obraz świętego Mikołaja z XIX wieku). W niższej części nowe witraże z postaciami świętych C. Turcke z Pragi z 1894 roku, w wyższej części wspaniałe secesyjne witraże Rudolfa Harflingera z Wiednia z 1912 roku. Na ścianie północnej kościoła tablica z nazwiskami parafian poległych w czasie I wojny światowej. Od strony południowej świątyni znajduje się mur oporowy skarpy biegnący na linii obecnych wewnętrznych murów obronnych. Przylega doń ulica Schodowa z budynkiem klasztoru Sióstr de Notre Dame przybyłych do Bielska w 1859 roku i prowadzących do połowy XX wieku.